මෙත්ත සූත්‍රය

“යම් ගිහියෙක් හෝ පැවිද්දෙක් එළඹ සිටි සිහි ඇත්තේ මෛත්‍රී ධ්‍යානය අප්‍ර‍මාණ්‍ය වශයෙන් වඩා ද, නිර්‍වාණය දක්නා වු ඔහුගේ සඤ්ඤෝජනයෝ තුනී වෙත්.
( මෙත්‌තා චෙතොවිමුත්ති සූත්‍රය - ඉතිවුත්තක)
මෙත්තාසහගතසුත්තං හෝ හලිද්දවසන (මෙත්තා) සූත්‍රය.
-------------------------------------------------------------
මෙම සූත්‍රය තුල මෙත්‍රිය වැඩීම මගින් නිවන ප්‍රත්‍යක්ෂවන බව බෝධිඅංග හත සම්පූර්ණ වන බව පෙන්වාදීමෙන් තහවුරු කර දක්වා ඇත.
එසේ ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකලොත් දෙයාකාරයක පිහිටක් ලැබේන බවත් එහි සඳහන්ය.
එනම්
(1). සුභය කෙළවරකොට ඇති මෛත්‍රී සමාධිය හෝ
(2). ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය කෙළවරකොට ඇති මෛත්‍රී සමාධිය යි.
දිසා වශයෙන් මෙත්‍රිය වැඩීම බුදුසසුනේ මෙන්ම අන් සසුන් වලත් තිබේ. නමුත් බුදුසසුනේ විශේෂත්වය වන්නේ නිවන් ලැබෙන අන්දමින් මෙත් වඩන ආකාරය ඉගැන්වීමයි.
..........
‘ඇවැත්නි, කෙසේ වඩන ලද මෛත්රීස සමාධිය කිනම් නිපදවීමක් ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද, කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද, කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනාලද කරුණා සමාධිය කුමක් නිපදවීමකොට ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානය කොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනාලද මුදිතා සමාධිය කුමක් නිපදවීමකොට ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනලද උපෙක්ෂා සමාධිය කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කියායි.
.....................
මහණෙනි, දෙවියන් සහිතවූ, මරුන් සහිතවූ, බ්රනහ්මයන් සහිතවූ, ලෝකයෙහි, මහණ බමුණන් සහිත ප්රෙජාව අතුරෙහි, දෙව් මිනිසුන් අතුරෙහි තථාගතයන් හෝ තථාගත ශ්රායවකයෙකු හෝ මේ සාසනයෙන් ඇසුවක් හෝ හැර යමෙක් මේ ප්ර්ශ්න විසඳන්නේ නම් (එබඳුකෙනෙකු) මම නුවණැසින් නොමදකිමි.
....
“මහණෙනි, කෙසේ වඩනා ලද මෛත්රීඅ සමාධිය කුමක් නිපදවීම කොට ඇත්තේද, කුමක් පරම කොට ඇත්තේද, කුමක් අනුසස් කොට ඇත්තේද, කුමක් අවසානකොට ඇත්තේද?
මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණතෙමේ විවෙකය ඇසුරුකළ විරාගය ඇසුරු කළ නිරෝධය ඇසුරුකළ නිවනට නැමුණු මෛත්රීි සහගත සති සම්බොජ්ඣංගය වඩයිද,........ උපෙක්ෂා සම්බොජ්ඣංගය වඩයිද,.....
........
“ඉදින් හෙතෙම පිළිකුල් නොවූවෙහි පිළිකුල් සංඥාව ඇතිව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේ නම්, එහි පිළිකුල් සංඥාව ඇතිව වාසය කරයි. .......ඉදින් පිළිකුල් නොවුවද පිළිකුල් වුවද යන ඒ දෙක දුරුකොට සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව උපෙක්ෂා ඇත්තේව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේ නම් එහි සිහි ඇතිව, නො නුවණැතිව උපෙක්ෂා ඇතිව වාසය කරයි.
සුභවූ විමොක්ෂයට හෝ පැමිණ වාසය කරයි. මහණෙනි, මම ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකළාවූ මහණහට සුභය කෙළවරකොට ඇති මෛත්රීර සමාධිය කියමි.
.......
ඉදින් පිළිකුල් නොවූවද, පිළිකුල් වුවද යන ඒ දෙක හැර සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේනම් එහි සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව උපෙක්ෂාවෙන් යුක්තව වාසය කරයි.
සියළු ආකාරයෙන් වනාහි විඥානඤ්චායතනය දුරුකොට කිසිවක් නැතැයි ආකිඤ්චඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මහණෙනි, ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකරන්නාවූ මහණහට උපෙක්ෂා සමාධිය ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය කෙළවරකොට ඇතැයි මම කියමියි වදාළේය.
(යොමු කිරීමට ස්තූතිය Charith Sandaruwan මහතාට )

මෙත්‌ත සූත්‍රය

බුද්ධ ජයන්ති ත්‍රිපිටක ග්‍රන්ථ මාලාව යුනිකේතයට හරවා උතුම් වූ ධර්ම දානයක් ලෙස සදහම් පිපාසාවෙන් සිටින සියළුම දෙනාගේ හිත සුව පිණිස අන්තර්ජාලයට එකතු කිරීම මෙම වෙබ්අඩවියේ පරම චේතනාවයි.

thripitakaya.org

සාමූහික විඤ්ඤාණය හෙවත් විඤ්ඤාණ ධාතුව.

The collective unconscious


"Jung had a term for the transcendent domain of consciousness, where lies the common cause of all synchronous events - the collective unconscious. It has been called unconscious because we are usually not aware of the nonlocal nature of these events. Empirically, Jung discovered that, in addition to the Freudian personal unconscious, there is a transpersonal collective aspect of our unconscious which has to operate outside spacetime, has to be nonlocal, since it seems to be independent of geographical origin, culture, or time.''

සාමූහික විඤ්ඤාණය. හෙවත් විඤ්ඤාණ ධාතුව.

කාල් යුං නැමැති දාර්ශනිකයා හට විඤ්ඤාණයේ ශුද්ධ ස්වරූපය හදුන්වනු ලැබීම උදෙසා වදනක් තිබූණි. සියලු විඤ්ඤාණීය ක්‍රියාවන්ට උත්තරව පිහිටි එය සාමූහික විඤ්ඤානයයි.  එය අවිඤ්ඤාණය යනුවෙන් හදුන් වනුයේ අපට එහි පැවැත්ම ගැන සාමාන්‍යයෙන් දැනුමක් අැති නෙවන හෙයිනි.  යුං විසින් ප්‍රත්‍යක්ෂ කරන ලද එය ෆොරිඩියානු ( උඩුසිත හා යටිසිත යන) පෞද්ගලික විඤ්ඤානයන්ට අමතරව වූවකි.  එය සංස්කෘත වූ අවිඤ්ඤාණිකවූ පෞද්ගල විඤ්ඤානයට (යටිසිතට) එපිටින් වූ අපෞද්ගල වූ කාලඅවකාශ රාමුවෙන් පිටත වූ ස්වාධීන වූවකි. එය කාලයෙන්, දේශයෙන් හා සංස්කෘතියෙන් ස්වායත්ත වූවක් බව පෙනී යයි.

අබුද්ධස්ස කාලෙට ධර්මය වනගත වේලු!

පොලොන්නරු යුගයෙන් පසු විදේශ ආක්‍රමන හේතුවෙන් රටේ සාමය පිරිහී ගියා. පොඩියෙන් හරි දීප්තියක් තිබුනේ දඹදෙනි යුගයෙදි, කුරුණෑගල යුගයෙදී පන්සිය පනස් ජාතක පොත් වහන්සෙ සම්පාදනය වනවා. කෝට්ටේ යුගයත් අභ්‍යන්තර ආරාවුල්, රටේ එක්සත් බව සාමය අදටත් අභියෝගයක්.
අනුරාධපුර රාජධානිය අවුරුදු දහසකටත් වඩා පැවතුනා. රටේ සමෘධිමත්ම යුගය. එදා තෙරවාදයේ මූලස්තානය වූ මහා විහාරයට රුවන්වැලි සෑය , ජයශ්‍රීමහාබෝධිය ආදීය, ලෝවාමහාපාය ආදිය අයත් විය.
මහාායානයේ මූලස්තානය ලෙස පැවැති අභයගිරිය ජ්‍යාත්‍යන්තර කීර්තියක් දැරූ අධ්‍යාපන ආයතනයක් විය. චීනයට පවා ධර්මදූතයින් ගියබව සදහන්ය. - දේවසාරා මෙහෙනින්වහන්සෙ.
මහායානයේ මූලික කෘතියක් වන ලංකාවතාර සූත්‍රයේ එදා ලංකාවේ අතීත තොරතුරු හා කාර්‍ය්‍යභාරය දැක්වේ.
මහායාන අභියෝගයට - විමුක්ති මාර්ගයට - තෙරවාදී පිලිතුර වූයේ - විසුද්ධිමාර්ගයයි.
ලංකාව යටත් විජිතයක් වූවාට චීන, කොරියන්, බුරුම ආදී රටවල් පූර්ණ ලෙස යටත් නොවුන බැවින් පෙර සිට රැගෙන ආ සම්ප්‍රදායයන් සුරැකිනි.

තෙරවාද සම්ප්‍රදාය ධර්මය රැකගැනීම තම ප්‍රමුඛ කාර්යය ලෙස සැලකූ අතර, මහායානය යාවත්කාලීන වෙමින්, නව අභියෝගයන් සොයා ගිය ප්‍රතිසංස්කාරණ වාදීන් වූහ. ජපන් zen එවන් වූ කාලීන නවතාවකි.
ටිබෙටය දැනුම රඳවාගත් භාන්ඩාගාරයකි. එහි සෑම සම්ප්‍රදායකටම අයත් කෘති වල පරිවර්තන සුරැකී තිබුනි. චීන හා ටිබෙට් පරිවර්තන හා සැසඳීමෙන් තෙරවාදී ත්‍රිපිටකයේ ඉපැරනි බවත් පූර්ණ බවත් තහවුරු විය.
මහායානිකයින් අන් සම්ප්‍රදායයන් ගැන අතීතයේ සිටම උනන්දුවිය. ෆාහියන් ආදී චීන භික්ෂූන් ලංකාවට පවා ධර්මය සොයා පැමිනඇත.
මහායානිකයින් නූතන විද්‍යාත්මක අදහස් හා මත ධර්මානුකූලව වටහා ගැනීමේ රුසියෝය. බටහිර ද්විකෝටික (බූලියන්)(0 1) තර්ක ක්‍රමය මත චින්තනය මෙහෙයවන විට, පෙරදිග චතුස්කොටිකයටත් නොවන (Fazey) තර්කනය ප්‍රිය කරයි. එබැවින් නූතන ක්වොන්ටම් සංකල්ප පවා ධර්මානුකූලව වටහාගැනීමේ නිපුනතාවක් ඔවුන් සතුය.
ඇත හා නැත යන අන්ත ඉක්මවූ, මධ්‍යයද ඉක්මවන්නාවූ, පටිච්චසමුත්පන්නවූ, සම්මුති හා පරමාර්තවූ, කාලිකය තුලින් අකාලික වන්නාවූ, මජ්ජිමාපටිපදාවක් තුලින් එකම මාර්ගයක් පනවන්නාවූ, වෙනස් නොවන ඒකාන්ත සත්‍ය ලෙස චතුරාර්‍යසත්‍ය දර්ශනය අවසන් කොට අැත්තාවූ, විමුක්තිය ජිවිත කාලය තුලම ප්‍රත්‍යක්ෂකට යුතුවූ, ජීවන ක්‍රමයක් ඔවුන් සතුය.
සංසාරය පවතිනුයේ අවිද්‍යාවක් මත නම්, විද්‍යාව උපදවාගැනීම සඳහා විප්ලවකාරී චින්තනයක් අත්‍යවශ්‍යය සාධකයකි. එබැවින් එම අභියෝගයට මුහුනදීමේ හැකියාව ඇති ජනතාවක් සිටින සංස්කෘතියකින්ම රහතුන්බිහිවනු ඇත.
අනුරාධපුර යුගයේදී රහතුන් ගෙන් පිරී පැවතුන බව ඉතිහාස ගතව ඇත. එබැවින් නුදුරු අනාගතයේදීද ඉතිහාසය නැවත සිදුනොවේ යැයි කිව හැකිද?

චිත්තය සිත මනස සිතිවිලි විඤ්ඤාණය

අලංකාර මල් සැරසිලි වලින් යුත් සාරියක්, බුමුතුරුනුවක් වැන්නක් ගැන සිතන්න.
මෙහි මල් ආදී රටාවන් සැබෑවටම ඇති ඒවා නොව ඒ දෙස බලන්නා අනුව තිබෙන්නාක් මෙන් පෙනෙන රටා පමනි.
සැබෑ ලෙසම ඇත්තේ නූල් වැනි කෙඳි පමණි.
කෙඳි වල මල් නොමැත. මල් වල කෙඳි නොමැත.
නිරීක්ෂකයෙකු නැති විට මල් නැත. ඇති විට ඇත.
මෙම න්‍යාය සෑම තැනම සෑම මට්ටමකටම පොදුය.
ඉලෙක්ට්‍රෝනයකට පවා.
සියල්ල පුද්ගලයාට නිරීක්ෂනයට සාපේක්ෂකව පවතී.
නිරීක්ෂකයා අහේතුක නොවේ.
නිරීක්ෂනය ඇති තැන නිරීක්ෂකයා බිහිවේ.
මෙය අනෝන්‍ය ක්‍රියාකාරිත්වයකි.

 






චිත්තය සිත මනස සිතිවිලි විඤ්ඤාණය
යන මවායේ මතකය ඇත්තේ කොහේද ? මොලේද ? මොලයට තදපහරක් වැදුණු විට හෝ හෙලවීමක් වූ විට මතකය ටික වේලාවකට හෝ අවුල්වන්නේ ඇයි ? නිර්වින්දනය කලවිට චිත්තය සිත මනස සිතිවිලි විඤ්ඤාණයට මොනවාද වෙන්නේ ? ධර්මානුකූල පිළිතුරු ලබා දෙන්න ( චිත්තය සිත මනස සිතිවිලි විඤ්ඤාණය යන වචන වල සමානකම් අසමානකම් පහදන්න) ස්තූතියි.

---------------


සෑම ක්‍රියාවක් ම තවත් ක්‍රියා සමඟ බැඳී පවතී.
එකිනෙක පරිවර්තනය වෙමින් පවතී.
අප සිත යැයි සලකන ක්‍රියාවද මෙසේ පරිවර්තනය වෙමින් පවතින්නකි.
කර්මසිත් හා විපාකසිත් වශයෙනි. තවද,
විඤ්ඤානය හා නාමරූප වශයෙනි.
අනොන්‍යව ප්‍රත්‍ය වෙමින් පවතී.

මෙම ක්‍රියාවලිය පදනම කොටගෙන ප්‍රපංච වීමක් හෙවත් වැඩීයාමක් සිදුවේ.
විඤ්ඤානයේ වැඩීයාම පටිච්චසමුත්පාද අංග අනුව විස්තර වේ.

විඤ්ඤානයේ(කර්ම) සිඳීයාම මාර්ගය වැඩීමෙන් සිදුවේ.
එමගින් සසරින මිදේ.

චින්තනය සඳහා මොලයත් හැඟීම් සඳහා හදවතත් ප්‍රත්‍යවේයැයි සිතමු.
කය ඇසුරින් සිතත්, සිත ඇසුරින් කයත් අනෝන්‍යව ප්‍රත්‍යවේ.
මනෝමය කය (මනෝකාය) යන සංකල්පය ඉහත ගැටලුව ලෙහාගැනීමට උපකාරීවේ. හදිසි අනතුරු ආදියට ලක්වී මෑතක නැවත ප්‍රතිසංධිවූවිට අතීත සිදුවීම් මතක් කලහැකි වන්නේ මනෝකාය ඇසුරින් සිත පැවතුන බැවිනි.
විඤ්ඤානය ඇසුරුකොට සිත පවතින බව දහමේ සඳහන්ය.
කය මලවිට සියල්ල අවසන් නොවන්නේ එබැවිනි.

නිර්වින්දනය කලවිට හෝ තදනින්දේදී මනස අක්‍රියවී තිබිය හැකි අතර,
මනෝකාය ඇසුරේ පවතිමින් සිරුරින් බැහැරවද පවතිය හැක.

ප්‍රශ්න හා පිලිතුරු

ප්‍රශ්නය(1)

මාගේ උගත්, බුද්ධිමත් මිතුරනේ " භවයෙන් භවයට ගමන් කරන මේ සිත , නිවන් දකින තුරු සන්සාරය පුරා ගමන්කරනවාලු " මට තියෙන ප්‍රශ්ණය නම්, " මේ සිත සන්සාරයට එකතු වූයේ කොතැනින්ද? කෙසේද? ඇයි කියායි,

========================================

පිලිතුර

------------

ප්‍රශ්නය(2)

"ලෝකය කියා දෙයක් ලොවේ නැ" ..
උඩ බැලුවත් , යට බැලුවත් ,හරහට බැලුවත් කොයි ලෙස බැලුවත් "හේතුපල දහමකින් සෑදුන ඇති වී නැති වී යන ක්‍රියාදාමයක්" මිසක් ලෝකයක් කියා දෙයක් ඔබ කොහේ සෙවුවත් දකින්නට නම් නොලැබෙනු ඇත ."

පිලිතුර



-------------------



(3). ප්‍රශ්නය - පංචස්කන්ධය හා පංචඋපාදානස්කන්ධය. හා චතුරාර්‍ය්‍යසත්‍ය.

පිලිතුර

 (4). මනෝමය ශරීරය ,නාම ශරීරය ගැන අභිධර්මයේ සඳහන්ද?
පිලිතුර
 

මෙම ශරීරයන් ගැන ප්‍රශ්න කිරීමක් පොට්ටපාද සූත්‍රයේ අැත. ඒසේම විඤ්ඤාණය අාත්මයක් ලෙස සැලකීම ගැන මාලුංඛ්‍යපුත්‍ර සූත්‍රයේ අැත. බුදුන්වහන්සේ ඒම සංකල්ප වල අැති දෝෂ පෙන්වා දෙයි.

මේවා පටිච්චසමුත්පන්න වූ හේතුඵල පරම්පරාවක් පමණකි. අවිද්‍යාව ප්‍රත්‍යයෙනි.
අවිද්‍යාව දුරුවූ විට, චතුරායර්‍සත්‍ය අවබෝධයෙන් ඉහත චක්‍රය බිදේ.ඒවිට පුද්ගල සංඥාව දුරුවේ. ඒම අවස්තාවේ දී සත්වයා හා ලෝකය පිලිබදව අදහස් පලකිරීමට සම්මත කරගත් දැනුම් පද්ධතියකි අභිධර්මය.
අභිධර්මයේදී සත්ව, පුද්ගල, ලෝක අාදී සම්මුති ව්‍යවහාරය බැහැර වේ.
ඒහි දී පරමාර්ථ හෙවත් ලෝකෝත්තර සංකල්ප අදාල වේ.

කාලය

නාම රූප කියන්නෙ මොනාද

නාම රූප කියන්නෙ මොනාද කියල කාට හරි දීර්ඝ ව පහදන්න පුලුවන් ?
එක දේශනාව කදි කියැවුනා නාම යන්න සිත බවත් රූප යනු කය බවත්ය .මෙය කවුරු හරි පැහැදිලි කරන්න .
මම නම් හිතාගෙන ඉන්නෙ මෙහෙමයි .
නාම යනු අපි ගොඩ නගා ගත් අර්ත කතනයි.පොඩි කාලෙ අපිට කියල දෙනව මේක මල අරක ගහ ආදීවශයෙන් විවිධාකාර නම් ටිකක් .එය නාම වශයෙන්
හදුනා ගත්තෙ මි,වැරදි ද ???
එතකොට රූප කියන්නෙ අපේ මොලයෙ මැවෙන අනේක විද පින්තූර ,චිත්‍ර ලෙස ගතිමි.
මා නිවැරැදි කරන්න ....

සිත හා කය යනු සම්මුති කතාවකි.
නාම රූප යනු පරමාර්ථ කතාවකි.
මනසින් දකින රූප වේදනා සංඥා සංඛාර විඤ්ඤාණ යනු ක්ෂනික පරමාර්තය.
ඒවා සම්මුති වශයෙන් ගැනීමෙන් පංචඋපාදානස්කන්ධය වේ.

යමක මහා ප්‍රාතිහාරය්‍යය

 


මෙම කාරණය බුදුදහමින් විග්‍රහ වෙන විදිය පිලිබඳව යම් අදහසක් ඉදිරිපත් කිරීමට කැමැත්තෙමු.
බුදුසහම ලෝකය අැත හා නැත යන අන්ත දෙකටම නො එලබී වෙනත් විසදුමක් ඉදිරිපත් කරයි.
එම විසඳුම නම් සම්මුති හා පරමාර්ථ යන විසදුමයි. පටිච්චසමුත්පාද විසදුමයි. මජ්ජිමාපටිපදා ලෙස ඉදිරිපත් කල විසදුමයි.
එම විසදුම යමකමහා ප්‍රාතිහාර්යයකි. එකවරම ප්‍රතිවිරුද්ධවූ අන්ත දෙකම පිලිගැනීමකි. සහ ඉන් මිදීමටද මගක් කියන්නකි.

ලෝකය දෙස බලන දෘෂ්ටිකෝනය අනුව එය පෙනෙන අන්දම වෙනස් වේ.
පරමාර්ත, ක්ෂණ ලෙස බලන විට ලෝකය නැතිබව පෙනෙන අතර,
සම්මුති, කාලය හෝ පැවැත්මට අනුව ලෝකය අැතිබව පෙනේ.

හේතුඵල වශයෙන් චක්‍රීය ක්‍රියාවලියක් වශයෙන් පටිච්චසමුත්පන්නව බැලීමෙන් මද්‍යයට එලඹීම හා ඉන් මිදීම වෙයි.
ශුන්‍යතාව හා අන්තර්වීම යනුවෙන් ZEN දහමේ සඳහන්වේ.


මනසින් දකින රූප වේදනා සංඥා සංඛාර විඤ්ඤාණ යනු ක්ෂනික පරමාර්තය.
ඒවා සම්මුති වශයෙන් ගැනීමෙන් පංචඋපාදානස්කන්ධය වේ.

බුදු බණ සරළව බලමු.

sarath kohilawaththage

 

බුදු බණ සරළව බලමු.

ඇස,කණ,නාසය,දිව,ශරීරය යන ඉන්ද්‍රිය මගින් බාහිර රූප ලෝකයේ වර්ණ,ශබ්ද,ගන්ධ,රස,පොට්ඨබ්බ යන අරමුණු ග්‍රහනය කෙරෙයි.මේවා විඤ්ඤාණයෙන් දැනගනී.මේ අරමුණු හමුවන තැනම අවසන් වෙයි.ඔබ අත්දකින්න.ඇසට හමුවන රූප චායාව ඇස ඉවතට ගත් විට අවසන් නේද?{මේ කියන්නෙ ඉතා සරලව නැත්නම් ඇසට එන්නෙ ආලෝක තරංග ඒවා උපන් තැනම ඉවර වෙනව.ඒක අපිට අත්දකින්න බැහැ.එතරම් වේගවත්.}
කනට ඇහෙන ශබ්දයත් කනේ කං බෙරය කම්පනය කරල එතනම ඉවර වෙනව නේද?සරළව දකින්න මේ අත්දැකීම්.ආගමක් නොවෙයි.අපි කවුරුත් අත්දකින්නක්.නාසය,දිව,සිරුර ගත්තත් එහෙමයි.හැම ස්පර්ශයක්ම එතන එතනම ඉවර වෙනව නේද?එයින් උපදින විදීමත් එතන එතනම අවසන් වෙනවනෙ.
ඉතින් මොකක්ද ප්‍රශ්නය.දුක.
මෙහෙම අවසන් වුනාම ගැටලුවක් නැහැ. එහෙනම් ප්‍රශ්නය මොකක්ද?
මේ සිදුවෙන්නෙ රූප දෙකක් අතර ගැටුමක් විතරයි.බාහිර රූප හැදිල තීයෙන්නෙත් මහා භූත වලින්,අපේ සිරුර හැදිල තියෙන්නෙත් මහා භූත වලින්.මේ දෙක අතර ගැටුම ස්වභාවිකයි.ගැටලු ඇති නොකරයි.එතනදි දැකීම දැකීමක් විතරයි.ඇසීම,ඇසීමක් විතරයි.දැනීම,දැනීමක් විතරයි.
ගැටලුව උපදින්නෙ අපේ අභ්‍යන්තරයෙ ඇතිවන දෙවන ක්‍රියාදාමයක් නිසායි.
උදාහරනයක් ඇසුරෙන් බලමු.ඇසේ යම් වර්න හැඩතලයක් ඉපදී එතනම නිරුද්ධවීමත් සමගම එතනදි එකතු වෙන ඇසත්,රූප චායාවත්,චක්ඛු විඤ්ඤානයත් එතනම නිරුද්ධ වෙනවත් එක්කම මනෝ ද්වාරය විවෘත වෙනව.
ඉන්ද්‍රියන් නිරෝධ වුන රූප චාය මනසෙ ස්පර්ශ වෙනව.ඒක අමුද්‍රව්‍යයක් කරගෙන එතන අලුත් නිෂ්පාදනයක් හෙවත් සංස්කරණයක් කරනව.එතනදි රූපයක් නිපදවනව.ඒක පෙර නොදුටු රූපයක් නම් බාහිර කෙනෙක්ගෙන විමසල ඒකට නමක් දාගන්නව.ඒකට ලෝභ,ද්වේශ,මෝහ එකතු කරල විදීමක් හදනව,නැවත දැක්කම හදුන ගන්න සංඥාවක් දාගන්නව.මේවා ඔක්කොම කිරීම තමයි සංඛාරයෙ වැඩේ.එයත් තව ඒකට සංකල්ප එකතු කරනව.දැන් එතකොට ඇස,චක්ඛු ආයතනය වෙනව.ආයතනය කියන්නෙ එතන නිපදවිමක් කරන නිසා.දැන් මනසෙන් චේතනා කරන්න සුදුසු නාම - රූපයක් මනෝමයෙන්ම නිපදවා අවසන්.ඒක දැනගන්නෙ මනෝ විඤ්ඤානයෙන්.දැන් මේක තන්හාවෙන් උපාදානය කරනව.රැස් කරනව.එහෙම රැස් කරන්නෙ වර්ග පහක් යටතේයි.ඒ රූප උපාදානස්කන්ධය,වේදනා උපාදානස්කන්ධය,සංඥා උපාදානස්කන්ධය,සංඛාර උපාදානස්කන්ධය,විඤ්ඤාන උපාදානස්කන්ධය ලෙසයි.
දැන් මේ රැස්කල ස්කන්ධ පහ තමයි මම,මගේ,මගේ ආත්මය කියල තදින් අල්ලගෙන ඉන්නෙ.පෙර දකින ලද රූපය හා සමාන රූප දකින හැම විටම මේ පහ අලුත් වෙනව.කැමති / අකැමැති වෙනව.එක්කෝ ලෝභ කරනව,නැත්නම් ද්වේශ කරනව.මේ සියලු කටයුතු මෙලෙස සිදුවීමයි අවිද්‍යාව කියන්නෙ.
මේ පන්ච උපාදානස්කන්ධය නිසා තමයි දුක් උපදින්නෙ,සසර හැදෙන්නෙ,මම හැදෙන්නෙ.ඉන්ද්‍රිය අපහේම සියලු අරමුණු ගැනීම් වලට මේ ක්‍රියාදාමය පොදුයි.එහෙනමයි ඉන්ද්‍රිය පහ ආයතන හයක් වෙන්නෙ.මනායනතනය සමග.ඉන්ද්‍රිය පහම සම්බන්ධ වෙලා තියෙන්නෙ මේ මනායතනයටයි.මනායතනය නිෂ්පාදනය කරන පන්ච උපාදානස්කන්ධ ගබඩා වෙන්නෙ සිතේයි.චිත්තයේයි.එයින් සිත අපිරිසිදු වෙයි.
මේක ඉතා සරලව දකීමක් පමනයි..මේකට ලොකු වචන දාල ගොඩක් ගැබුරු කරල කියන්නත් පුලුවන්.මේක ආගමක් නොවෙයි සියලු සත්වයන්ට පොදු ක්‍රියාදාමයක්.මේක තමන් තුලින් මේ මොහොතේම සකල සිදුවීමම දකින එකට තමයි යෝනිසෝ මනසිකාරය කියන්නෙ.දකින්න පුලුවන් ඉන්ද්‍රිය අරමුණු ගන්නා මොහොතේම පමනයි.මේක තමයි බුදුන්වහන්සෙ අපිට දුන්න ලොකුම භාවනාව.කරන්න කිව්වෙ යොනිසෝ මනසිකාරයෙන් පන්ච උපාදානස්කන්ධයන් උපදින තැන දකින එකයි.

පොඩි හැදින්වීමක් ආධුනිකයන්ට පමනයි.සැමටම තෙරුවන් සරණයි !!!

සං - මිත්‍යාව

2017 වෙසක් පොහොය වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් කරමි චතුරාර්ය සත්‍යය සමිබන්ධ්‍ය --- සිතක හටගත් කැමැත්ත නිසාම සිතෙහි අරමුණු වු අාරමිමනයක් කෙරෙහි ප්‍රිය මනාප බවක් උපදවා ගනි. ඒය බලාපොරොත්තුවකි. බැම බලාපොරොත්තුවක්ම (අවිද්‍යාසගත විඤ්ඤාණයක්ම ) රාග. ද්වෙිෂ. මෝහ නිසාම උපදි. ඒ් බලාපොරොත්තු වීම අර මුලින් කි අරමුණ සමග ඒකතු විමකි. සමිබන්ධයකි මෙතන ඒ් බලාපොරොත්තුවට බැදුනේ -සං - නිසාය සං යනු රාග - ද්වෙිෂ - මෝහ උපත ලැබු මැලියමක් කොහොල්ලැවක් බදු සිතක හටගන්නා ඒකතු කරන ගති ලක්ෂණයකි මෙය කැමැත්තෙන්ම කරගත් බැදිමක් නිසා ඒය චංදරාගය නිසාම වු සමිබන්ධයකි ---- සමිබන්ධ = සං ඒකතු විම නිසා ලෝකයට අැදිමයි. - සංකාර - සංසාර - සංයෝග - සංයෝජන - සංවෙිග - සමිමත - සමිමාන - සංවෙිදනා - සංතාප - සංතෝෂ - සංසර්ග - සංවාස - සංභාවන - සංවර්ධන (සං නිසා සිතක උපදින මෙවැනි සංඛත ධර්මයෝ පෙන්විය හැක. ) සියල්ලම යමි අාකාරයක ඒකතු කර ගැනීමි අදහස් කරයි . ------------- (2) -- මෙි සිතට අරමුණු වු සමිබන්ධයතාව නිසාම සංසාරයි කියමින් . සංඛාර කරමින් සංයෝජන වී යන මෙි ගමන _අනිචිචයි _ දුක්ඛයි _ අනත්තයි _ කියා අසා තේරැමි ගෙන මෙනෙහි කළ හොත් මුළු ගමනම දුකත් බව වටහා ගනියි මෙය දුක්ඛ අාර්ය සත්‍ය අවබෝධයය _ධමිමෝ සංදිටිධිකෝ_ යනු (සං) ඒකතු කරගන්නා ධර්මතාවය දැකිමයි සංවර - සංසිදවිම - සංසුන් - සංයම - විමට දැන් උස්සහ කරයි ඒය සිලයයි සමාධියයි. -------( සංඝ යනු සං බිද හැරී උත්තමයා යන තේරැමයි ) සංඝ යන වචනය අද වැරදි ලෙස පැවදි අය හැදින්විමට සමිමතයෙහි භාවිතා කරයි ------------(3) තම තමන් සිතින් ක්‍රියාවෙන් වචනයෙන් සංවර වීමෙන් (සිලයෙන්) සංසිදවිමෙන් (සමිමතයෙන් ) විදර්ශනා කරන්නෙකුට අසා දැන ගත් සමුදය දකින්නට ලැබෙයි (සමුදය = සං+ උදය සං උපත දෙවන අාර්ය සත්‍ය දැකිමයි මෙි සං උපදින උල්පත් මුලින්ම සදහන් කළ අරමුණක් නිසා සිතෙහි හට ගන්නා බලාපොරාෙත්තුම බව දකි ඒසේ නමි සං උපදින උල්පත තම සිතින් මතුවන අවිද්‍යා සහගත විඤ්ඤාණයම බව දකි උල්පතකින් ජලය උනන්නාසේ සිතෙහි බලාපොරොත්තු උපදි ඒ් බලාපොරොත්තු උපදීම නැවැත්විය නොහැකිය නමුත් උපන් බලාපොරොත්තු නිරෝධ කල හැකිය ඒ් අනුව උපදින උපදින සං නිරෝධ කල හැකිය මෙය නිරෝධ සත්‍යය නමි වු තුන්වනි අාර්ය සත්‍යයි. මෙය උපදින උපදින සං නිෙරා්ධ කිරිමෙන්ම පමණක් සං උපදින උල්පත වියලා ගත හැකි බව දැකිමයි ඒ් සදහා සමිමා විය යුතු බව දකි ඒය හතරවන අාර්ය සත්‍යයි සමිමා යන මාගධි වචනයේ තේරැම - සං+මා (මායනු මිදිමයි සං නිසා අැතිකරගත් බැමි බැදිමි වලින් පුර්ණ ලෙස මිදිම යන්නයි ඒය ප්‍රඥාවයි ---------------- සමිමා දිටිධි - සමිමා සංකප්ප - සමිමා වාචා - සමිමා කමිමන්ත - සමිමා අාජිව - සමිමා වායාම - සමිමා සති - සමිමා සමාධි - සමිමා ඥාණ - සමිමා විමුක්ති (නිවන) ---- - ලෝභ - ද්වෙිෂ - මෝහ - අලෝක - අද්වෙිෂ - අමෝහ සං ඒකතු කරයි - ලෝභක්ඛය - ද්වෙිෂක්ඛය - මෝහක්ඛය පමනක් සං උපත නිරෝධ කර පුර්ණ වශයෙන්ම සංගති උදුරා දමයි යහපතක්ම වෙිවා /// සවපත් වෙිවා ///

කිතු දහම

කිතු දහම

බුදුන් වහන්සේට අවුරුදු 500 කට පමණ පසු ක්‍රිස්තියානි අාගම අාරම්භය වී අැත. උන්වහන්සේ ගේ උපතේදී පෙරදිග පූජකවරු (ලාමාවරු) සොයාගෙන විත් පූජා පවත්වා අැත. (අදත් දලයි ලාමා නම් බෝධිසත්වයන් තෝරන්නේ ඒසේය).
යේසුතුමා තරුණ කාලයේ පෙරදිගින් සේදමාර්ගය ඔස්සේ ගොස් අධ්‍යාපනය ලබා නැවත අාපසු යෙරුසෙලමට පැමිණ විමුක්තියේ පණිවුඩය දේශනා කර ගැලවීම සිදුකර අැත.
අවුරුදු තුනක් පමණ දහම් දෙසූ උන්වහන්සේ සතුරන් විසින් කුරුසයේ අැන ගසා අැත. උන්වහන්සේගේ මරණය අභිරහසකි.
බයිබලයේ නව තෙස්තමේන්තුව පුරා උන්වහන්සේගේ ඉගැන්වීම් හඳුනාගත හැක.

තේරවාදී දහමට මහායාන අටුවාවක්

 

තෙරවාදී දහම

 සංයුතත්තනිකාය - නිධාන වග්ගපාලි - නිධානසංයුක්තං - කළාරඛත්තියවග්ගො

3. ඤාණවත්ථුසුත්තං

.....“මහණෙනි, යම් හෙයකින් ආර්යශ්‍රාවක තෙම වනාහි මෙසේ සංස්කාරයන් දනීද, මෙසේ සංස්කාරයන්ගේ හේතු දනීද, මෙසේ සංස්කාරයන්ගේ නැතිවීම දනීද, මෙසේ සංස්කාරයන් නැතිකරන මාර්ගය දනීද, මෙය මාර්ගඥානය වන්නේය.

 හෙතෙම නුවණින් දක්නාලද, නුවණින් දන්නා ලද, කල් නොගොස් ඵලදෙන ස්වභාවය ඇති, අවබෝධ කරනලද, නුවණින් පිවිසෙන ලද, මේ චතුරාර්ය සත්‍ය දන්නා ඥානයෙන්, අතීත කාල අනාගත කාල දක්නා නුවණටද පමුණුවයි.

අතීත කාලයෙහිවූ යම්කිසි ශ්‍රමණයෝ හෝ බ්‍රාහ්මණයෝ හෝ සංස්කාරයන් දැනගත්තාහුද, සංස්කාරයන්ගේ හේතු දැනගත්තාහුද, සංස්කාරයන්ගේ නැතිවීම් දැනගත්තාහුද, සංස්කාරයන් නැතිකරන මාර්ගය දැන ගත්තාහුද ඔවුහු සියලු දෙනම, මම යම්සේ මෙකල්හි දනිම්ද, එසේම දැන ගත්තාහුය. අනාගත කාලයෙහි වෙන යම්කිසි ශ්‍රමණයෝ හෝ බ්‍රාහ්මණයෝ හෝ සංස්කාරය දැනගන්නාහුද, සංස්කාරයන්ගේ හේතු දැනගන්නාහුද, සංස්කාරයන්ගේ නැතිවීම දැනගන්නාහුද, සංස්කාර නැති කරන මාර්ගය දැනගන්නාහුද, ඔවුහු සියලු දෙනම මම යම්සේ මෙකල්හි දැන් දනිම්ද, එසේ දැනගන්නාහුය කියායි.

 මෙය ඔහුගේ මාර්ගඥානයට අනුව පහළවන ඥානයයි (ප්‍රත්‍යවේක්ෂා ඥානයයි.)

“මහණෙනි, යම් හෙයකින් ආර්ය ශ්‍රාවකයාගේ මාර්ග ඥානයද, ප්‍රත්‍යවේක්ෂා ඥානයද යන මේ ඥාන දෙක වනාහි පිරිසිදු වෙත්ද, නිර්මල වෙත්ද,

මහණෙනි, මේ ආර්ය ශ්‍රාවක තෙම මාර්ග දෘෂ්ටියෙන් යුක්තවූයේයයි කියාද, මාර්ග දර්ශනයෙන් යුක්තවූයේ යයි කියාද, මේ මාර්ග සද්ධර්මයට පැමිණියේයයි කියාද, මේ මාර්ග සද්ධර්මය දකීයයි කියාද, ශෛක්ෂ ඥානයෙන් යුක්තයයි කියාද, ශෛක්ෂ විද්‍යාවෙන් යුක්තයයි කියාද, මාර්ග නම් ධර්ම ශ්‍රොතයට පැමිණියේයයි කියාද, පෘථග්ජන භූමිය ඉක්මවූ, කලකිරීමේ නුවණ ඇත්තේයයි කියාද, නිර්වාණ මාර්ගයට පැමිණ සිටීයයි කියාද, කියනු ලැබේ.”

(තුන්වෙනි ඤාණ වත්ථු සූත්‍රය නිමි.)

 

මහායාන අටුවාව

Q & A:
Unchanging Awareness

Question:
I listened to a short talk by Mingyur Rinpoche and he said how thoughts and emotions etc are like clouds and Awareness is like space. The clouds come and go but Awareness never changes. 

But I thought that everything is impermanent and therefore changes? How can awareness never change? If I am not aware is awareness still there unchanging? I would say no it is not. It arises and falls like everything else
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Answer:
There is no unchanging awareness. When he speaks of "unchanging awareness", Mingyur Rinpoche does not mean that there is an awareness that does not change. He means that all consciousnesses have characteristics in common. The more we understand (Mahayana) Buddhism, the more we are able to understand this and not take things literally.

Generally, when Mingyur Rinpoche says that awareness does not change, he refers to the nature of consciousness. He means that consciousness is clear and knowing by nature. Whether we speak of anger, attachment, mindfulness, joy, an eye consciousness apprehending blue or an ear consciousness apprehending a birdsong, we speak of phenomena that (1) are not form (2) are clear and knowing. Even anger has the nature of clarity and the function of knowing.

Mingyur Rinpoche is a Kagyu and mainly practices Mahamudra, concentrating and analyzing the conventional and the ultimate nature of the mind. Contemplating the analogy of the mind being like the sky is a way to get at the conventional nature of the mind (clear and knowing) that all instances of consciousness have in common. The idea is not to dive in the object of consciousness, but to find that which characterizes all instances of consciousness and to concentrate on that. It is an object that is always there, at reach, just like the breath, because we are always aware of something. If only we could find what is common to anger, desire, pride, an eye consciousness apprehending shape and color, etc. we would find the conventional nature of the mind.

 If we look for it and know how to find it, we will. On the other hand, if you were to focus only on, say, anger, then it would be different because there is not always manifest anger arising in your continuum.


"When it rains, the sky doesn't get wet."
==========================================