“යම්
ගිහියෙක් හෝ පැවිද්දෙක් එළඹ සිටි සිහි ඇත්තේ මෛත්‍රී ධ්‍යානය අප්‍ර‍මාණ්‍ය
වශයෙන් වඩා ද, නිර්‍වාණය දක්නා වු ඔහුගේ සඤ්ඤෝජනයෝ තුනී වෙත්.
( මෙත්තා චෙතොවිමුත්ති සූත්‍රය - ඉතිවුත්තක)
මෙත්තාසහගතසුත්තං හෝ හලිද්දවසන (මෙත්තා) සූත්‍රය.
-------------------------------------------------------------
මෙම සූත්‍රය තුල මෙත්‍රිය වැඩීම මගින් නිවන ප්‍රත්‍යක්ෂවන බව බෝධිඅංග හත සම්පූර්ණ වන බව පෙන්වාදීමෙන් තහවුරු කර දක්වා ඇත.
එසේ ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකලොත් දෙයාකාරයක පිහිටක් ලැබේන බවත් එහි සඳහන්ය.
එනම්
(1). සුභය කෙළවරකොට ඇති මෛත්‍රී සමාධිය හෝ
(2). ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය කෙළවරකොට ඇති මෛත්‍රී සමාධිය යි.
දිසා වශයෙන් මෙත්‍රිය වැඩීම බුදුසසුනේ මෙන්ම අන් සසුන් වලත් තිබේ. නමුත් බුදුසසුනේ විශේෂත්වය වන්නේ නිවන් ලැබෙන අන්දමින් මෙත් වඩන ආකාරය ඉගැන්වීමයි.
..........
‘ඇවැත්නි, කෙසේ වඩන ලද මෛත්රීස සමාධිය කිනම් නිපදවීමක් ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද, කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද, කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනාලද කරුණා සමාධිය කුමක් නිපදවීමකොට ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානය කොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනාලද මුදිතා සමාධිය කුමක් නිපදවීමකොට ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනලද උපෙක්ෂා සමාධිය කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කියායි.
.....................
මහණෙනි, දෙවියන් සහිතවූ, මරුන් සහිතවූ, බ්රනහ්මයන් සහිතවූ, ලෝකයෙහි, මහණ බමුණන් සහිත ප්රෙජාව අතුරෙහි, දෙව් මිනිසුන් අතුරෙහි තථාගතයන් හෝ තථාගත ශ්රායවකයෙකු හෝ මේ සාසනයෙන් ඇසුවක් හෝ හැර යමෙක් මේ ප්ර්ශ්න විසඳන්නේ නම් (එබඳුකෙනෙකු) මම නුවණැසින් නොමදකිමි.
....
“මහණෙනි, කෙසේ වඩනා ලද මෛත්රීඅ සමාධිය කුමක් නිපදවීම කොට ඇත්තේද, කුමක් පරම කොට ඇත්තේද, කුමක් අනුසස් කොට ඇත්තේද, කුමක් අවසානකොට ඇත්තේද?
මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණතෙමේ විවෙකය ඇසුරුකළ විරාගය ඇසුරු කළ නිරෝධය ඇසුරුකළ නිවනට නැමුණු මෛත්රීි සහගත සති සම්බොජ්ඣංගය වඩයිද,........ උපෙක්ෂා සම්බොජ්ඣංගය වඩයිද,.....
........
“ඉදින් හෙතෙම පිළිකුල් නොවූවෙහි පිළිකුල් සංඥාව ඇතිව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේ නම්, එහි පිළිකුල් සංඥාව ඇතිව වාසය කරයි. .......ඉදින් පිළිකුල් නොවුවද පිළිකුල් වුවද යන ඒ දෙක දුරුකොට සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව උපෙක්ෂා ඇත්තේව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේ නම් එහි සිහි ඇතිව, නො නුවණැතිව උපෙක්ෂා ඇතිව වාසය කරයි.
සුභවූ විමොක්ෂයට හෝ පැමිණ වාසය කරයි. මහණෙනි, මම ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකළාවූ මහණහට සුභය කෙළවරකොට ඇති මෛත්රීර සමාධිය කියමි.
.......
ඉදින් පිළිකුල් නොවූවද, පිළිකුල් වුවද යන ඒ දෙක හැර සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේනම් එහි සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව උපෙක්ෂාවෙන් යුක්තව වාසය කරයි.
සියළු ආකාරයෙන් වනාහි විඥානඤ්චායතනය දුරුකොට කිසිවක් නැතැයි ආකිඤ්චඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මහණෙනි, ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකරන්නාවූ මහණහට උපෙක්ෂා සමාධිය ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය කෙළවරකොට ඇතැයි මම කියමියි වදාළේය.
(යොමු කිරීමට ස්තූතිය Charith Sandaruwan මහතාට )
( මෙත්තා චෙතොවිමුත්ති සූත්‍රය - ඉතිවුත්තක)
මෙත්තාසහගතසුත්තං හෝ හලිද්දවසන (මෙත්තා) සූත්‍රය.
-------------------------------------------------------------
මෙම සූත්‍රය තුල මෙත්‍රිය වැඩීම මගින් නිවන ප්‍රත්‍යක්ෂවන බව බෝධිඅංග හත සම්පූර්ණ වන බව පෙන්වාදීමෙන් තහවුරු කර දක්වා ඇත.
එසේ ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකලොත් දෙයාකාරයක පිහිටක් ලැබේන බවත් එහි සඳහන්ය.
එනම්
(1). සුභය කෙළවරකොට ඇති මෛත්‍රී සමාධිය හෝ
(2). ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය කෙළවරකොට ඇති මෛත්‍රී සමාධිය යි.
දිසා වශයෙන් මෙත්‍රිය වැඩීම බුදුසසුනේ මෙන්ම අන් සසුන් වලත් තිබේ. නමුත් බුදුසසුනේ විශේෂත්වය වන්නේ නිවන් ලැබෙන අන්දමින් මෙත් වඩන ආකාරය ඉගැන්වීමයි.
..........
‘ඇවැත්නි, කෙසේ වඩන ලද මෛත්රීස සමාධිය කිනම් නිපදවීමක් ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද, කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද, කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනාලද කරුණා සමාධිය කුමක් නිපදවීමකොට ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානය කොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනාලද මුදිතා සමාධිය කුමක් නිපදවීමකොට ඇත්තේද? කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කෙසේ වඩනලද උපෙක්ෂා සමාධිය කුමක් පරමකොට ඇත්තේද? කුමක් අනුසස්කොට ඇත්තේද? කුමක් අවසානයකොට ඇත්තේද? කියායි.
.....................
මහණෙනි, දෙවියන් සහිතවූ, මරුන් සහිතවූ, බ්රනහ්මයන් සහිතවූ, ලෝකයෙහි, මහණ බමුණන් සහිත ප්රෙජාව අතුරෙහි, දෙව් මිනිසුන් අතුරෙහි තථාගතයන් හෝ තථාගත ශ්රායවකයෙකු හෝ මේ සාසනයෙන් ඇසුවක් හෝ හැර යමෙක් මේ ප්ර්ශ්න විසඳන්නේ නම් (එබඳුකෙනෙකු) මම නුවණැසින් නොමදකිමි.
....
“මහණෙනි, කෙසේ වඩනා ලද මෛත්රීඅ සමාධිය කුමක් නිපදවීම කොට ඇත්තේද, කුමක් පරම කොට ඇත්තේද, කුමක් අනුසස් කොට ඇත්තේද, කුමක් අවසානකොට ඇත්තේද?
මහණෙනි, මේ ශාසනයෙහි මහණතෙමේ විවෙකය ඇසුරුකළ විරාගය ඇසුරු කළ නිරෝධය ඇසුරුකළ නිවනට නැමුණු මෛත්රීි සහගත සති සම්බොජ්ඣංගය වඩයිද,........ උපෙක්ෂා සම්බොජ්ඣංගය වඩයිද,.....
........
“ඉදින් හෙතෙම පිළිකුල් නොවූවෙහි පිළිකුල් සංඥාව ඇතිව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේ නම්, එහි පිළිකුල් සංඥාව ඇතිව වාසය කරයි. .......ඉදින් පිළිකුල් නොවුවද පිළිකුල් වුවද යන ඒ දෙක දුරුකොට සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව උපෙක්ෂා ඇත්තේව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේ නම් එහි සිහි ඇතිව, නො නුවණැතිව උපෙක්ෂා ඇතිව වාසය කරයි.
සුභවූ විමොක්ෂයට හෝ පැමිණ වාසය කරයි. මහණෙනි, මම ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකළාවූ මහණහට සුභය කෙළවරකොට ඇති මෛත්රීර සමාධිය කියමි.
.......
ඉදින් පිළිකුල් නොවූවද, පිළිකුල් වුවද යන ඒ දෙක හැර සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව වාසය කරන්නෙමියි කැමැත්තේනම් එහි සිහි ඇතිව මනා නුවණැතිව උපෙක්ෂාවෙන් යුක්තව වාසය කරයි.
සියළු ආකාරයෙන් වනාහි විඥානඤ්චායතනය දුරුකොට කිසිවක් නැතැයි ආකිඤ්චඤ්ඤායතනයට පැමිණ වාසය කරයි. මහණෙනි, ලොකොත්තර ධර්මය අවබොධ නොකරන්නාවූ මහණහට උපෙක්ෂා සමාධිය ආකිඤ්චඤ්ඤායතනය කෙළවරකොට ඇතැයි මම කියමියි වදාළේය.
(යොමු කිරීමට ස්තූතිය Charith Sandaruwan මහතාට )
බුද්ධ
ජයන්ති ත්‍රිපිටක ග්‍රන්ථ මාලාව යුනිකේතයට හරවා උතුම් වූ ධර්ම දානයක් ලෙස
සදහම් පිපාසාවෙන් සිටින සියළුම දෙනාගේ හිත සුව පිණිස අන්තර්ජාලයට එකතු
කිරීම මෙම වෙබ්අඩවියේ පරම චේතනාවයි.
thripitakaya.org
